. . . . . . . . . . .
Nhớ lại,khu vực ngoại ở là toàn bà con dòng họ của tui. Tuy nhiên,từ nhà nầy tới nhà kia phải vượt qua nhiều cánh đồng,đi rã cặp giò. Lại thêm khu rừng chồi hoang dã chỉ cách nhà ngoại chừng 300 mét. Từ nhà ngoại,ủa lộn nhà ông sáu đã nghe tiếng chim kêu,vượn hú inh ỏi ( thời gian từ 1955 – đến 1965 ) . Anh em tui mê nhứt là được theo cậu tư ( con ông sáu) dẫn vào rừng bắt chim,bắt sóc về nuôi chơi. Rồi tới mùa sấu vào rừng hái sấu. Đó là loại cây rừng cao,to .Trái hơi giống trái măng cụt nhưng màu hồng nhạt và có lông mịn.Khi dùng dao bổ ra thì bên trong có nhiều múi giống múi măng cụt nhưng vị chua ,ngon. Rồi đi bẻ trái ô môi.Đó là trái dài khoảng 60-80 cm như cây gậy , màu đen. Muốn ăn,ta dùng dao róc 2 bên “cây gậy” đó rồi lấy ra từng miếng mỏng,trông giống như đồng xu,màu đen. Ô môi có vị chát , ăn không hấp dẩn lắm.Rồi đi lượm trái ươi.Tới mùa nó rụng đầy gốc cây,tha hồ mà lượm. Rồi lội ruộng bắt cua,bắt cá,bắt ốc bưu con bự tổ chảng .Vui lắm.
Nói về đặc tính vùng miền thì ngoại tui không lẫn với chỗ nào khác. Cách phát âm của ngoại, đặc biệt là ngoại không nói được chữ TH mà thay bằng KH. Thí dụ : thịt thì nói là khịt, tối thui =tối khui, than thở = khan khở ,Xuân hạ thu đông = Xuân hạ khu đông. …. Còn ƯƠI thì bỏ mất khúc đuôi mà thành Ư hoặc Ơ.Thí dụ : trái bưởi = trái bử , con bướm = con bớm.
Vì vậy,nếu vô tình khi tiếp xúc với người nào có cách phát âm như vậy thì “chém chết” cũng là dân Biên hòa, ở miệt Tân Uyên,Tân phú,Trị an..( Tuy nhiên hiện nay,do điều kiện di dân làm ăn của cả nước,,sự đặc thù của vùng miền dần bị phai nhạt và hòa tan,chắc ta cũng khó nhận ra ,tiếc thay!).Nhớ lại.cũng cái “vụ” KH với TH nầy mà anh ba tui....giận ngoại một lúc lâu.Số là anh ba tui tên THU mà ngoại cứ kêu là thằng KHU.Anh ba nói :sao ngoại kêu tên con kỳ cục quá hà!nghỉ chơi với ngoại luôn! Ngoại nói : để từ từ ngoại sửa,vậy mà ngoại sửa đâu có được!cứ một hai thằng KHU. Hahaha.
Ngoài âm hưởng đặc trưng của vùng miền,ở quê còn có một số từ lạ mà mấy thằng dân chợ như tui nghe xong cũng ú ớ như chơi. Nào là sân lãng, ông Che, cái ách, bã mía,trổ đòng đòng, …..Tui nhớ có lần ngoại chửi tui ngu. Lúc đó đâu chừng 8-9 tuổi gì đó,tui đang đứng coi người ta ép mía đường thì ngoại biểu : - con lấy cho ngoại mấy bó bả mía coi.
Tui ngơ ngác :- “bả mía” là cái gì ngoại?
- mầy “ngu” quá ,là cái đống mía khô đó! Đem vô cho ngoại chụm lò.
À,thì ra bã mía là mía cây,sau khi ép lấy nước,còn lại xác,người ta phơi khô để chụm lửa. Mình ngu thiệt tình! hihi
Lại còn chuyện nầy cũng lạ lẫm với thằng tui khi đứng ở thềm ba nhìn lên cây đòn tay bỗng thấy ……một chùm chân gà khô ! tui thấy ớn lạnh .Tui hỏi ngoại treo chi vậy,ngoại nói sau khi mần gà cúng đầu năm xong,người ta cắt chân treo ở dưới mái hiên,ngay chỗ thềm giọt để…lấy hên.
Thiên địa thánh thần ơi,hên đâu không biết ,mà thấy ghê quá đi!
x x
x
Thế nhưng cuộc đời đâu có bình lặng mãi các bạn nhỉ? Thời gian đong đưa ,anh em tui lớn dần và cũng thưa dần những chuyến về quê.Phần vì về sau ,khi lên những lớp trên ,bài vở ngày càng nhiều và khó.Với quyết tâm phấn đấu lấy …bằng tú tài nên có khi mấy cái hè lần lượt trôi qua mà anh em tui chẳng có dịp về quê nữa!
Thêm vào đó, điều quan trọng là ngoại đã ….ra chợ ở rồi!
Số là, về sau nầy có “dư luận” nói dì Hai và má tui sao không lo cho ngoại mà để ổng ở quê cực khổ . Thiệt là khổ tâm . Thật tình ngoại tui không thích về chợ đâu. Từ nhỏ ngoại đã quen nếp quê rồi. Cái cày ,con trâu, mùi rơm rạ đã theo ngoại từ lúc mới chào đời. Nhưng dư luận đâu có buông tha chị em má tui., vậy là cuối cùng ngoại “được” thỉnh từ quê ra chợ mà mặt mài buồn thiu.Trước khi khăn gói “xuất cảnh” ra chợ má tui có hứa :-“lâu lâu cho tía dìa quê chơi.”
Thế là ngoại tui “nhập cảnh” dân chợ một cách …bất đắc dĩ. Thời gian ở chợ ,da ngoại có vẻ bớt đen hơn. Móng tay ,móng chân bớt phèn hơn ,nhưng nhìn ngoại lúc nào cũng có vẻ phiền muộn. Tui ngồi kế bên hỏi :- bộ ngoại nhớ quê hả ngoại ?
- Ừ! Tao bây giờ như “hổ nhớ rừng” của Thế Lữ quá.
Mèn đét,tui không ngờ ngoại biết bài thơ “hổ nhớ rừng” của Thế Lữ,mà lại ví mình trong trường hợp đó mới “ác” chứ! Tui phục lăn ngoại à nghen. Ngày nào còn vùng vẫy ở cánh đồng,ra lệnh “thá”.,”ví” với cặp trâu,thế mà giờ đây ngồi bó gối thở dài…..Ôi,tui thương ngoại vô cùng.
Ngoại có thói quen đọc sách. Mặc dù mới lớp ba trường làng nhưng ở đầu nằm của ngoại toàn là sách Tam quốc diễn nghĩa,Tây du ký,Phong thần,truyện Kiều,Nhị độ Mai,Chuyện cổ nước Nam,…., mà chuyện nào ngoại cũng thuộc làu làu . Ngoại còn có thói quen khi đọc xong quyển sách nào thì ngoại hay ghi ngày tháng ( bằng tiếng Tây ngon lành đó nghe ) và “cảm tưởng” đánh giá về quyển sách đó như : hay,dở tệ,không hiểu,…
Chính cái thói quen đã thành nếp đó của ngoại, sau nầy khi ra ở chợ ngoại vẫn mang … văn minh miệt quê đó mà áp dụng. Như việc dán “đuôi thằn lằn” lên cột nhà( thay vì cột gỗ ,ngoại dán lên cột xi măng !), ghi ngày tháng lên trang bìa sách,và điều đặc biệt là …ngoại không bao giờ dội cầu! Ba,má tui nhiều lần nhắc nhở ,nhưng lần nào ngoại cũng nói : - “Tao quên,để lần sau tao nhớ” . Nhưng ngoại hỏng có nhớ lần nào hết á , thế là anh em tụi tui phân công,đứa nào thấy ngoại vô cầu thì chuẩn bị xô nước,chờ khi ngoại ra là nhào vô dội liền !!! hahaha.( Vì ở quê thời đó không nhà nào có toilet,cầu tiêu cả. Muốn “trút bầu tâm sự” thì…a lê hấp ,chạy ra đồng ….bón phân cho lúa ! xong thì thơ thới đi về mà đâu cần dội nước..vì vậy đó cũng là thói quen của ngoại )
Vì ở không,chẳng có việc gì làm, ngoại chỉ có đọc sách báo để tiêu khiển. Mỗi ngày ba mua cho ngoại 2 tờ “nhựt trình” (bây giờ gọi là báo ) Tiếng Chuông và Sài gòn mới ,ngoại đọc hết luôn,từ tin tức thời sự,chiến sự,tới tiểu thuyết diễm tình của bà Tùng Long,An Khê,tới tin “xe cán chó”, rồi mấy mục quảng cáo ,cao đơn hoàn tán,thuốc dưởng thai hiệu Nhành Mai,Maitre Khánh Sơn chuyên coi bói,tử vi,… sau đó ngoại không quên ( cái nầy ngoại nhớ ,haha ) ghi ở góc tờ báo ngày ,tháng và viết CR ( có nghĩa là coi rồi)
Có lúc 2 tờ báo coi không đủ đô,ngoại hỏi mượn anh em tui bất luận sách gì ,từ triết học của Kant, Freud,Montesquieu, J.J Rousseau, đến sách lịch sử ,khoa học,toán,lý,hóa ,…kể cả sách nghiên cứu về tôn giáo như Phật giáo,Thánh kinh,ngoại đều xem tuốt !Nhưng cái nào đọc không hiểu,ngoại “phê phán” : dỡ tệ!
Rồi để giữ lời hứa, thỉnh thoảng má tui cũng đón xe Lam đưa ngoại về quê cho ngoại thỏa lòng nhung nhớ. Hôm nào chuẩn bị về quê là tối đó gần như ngoại không ngủ.Trằn trọc và hút thuốc thâu đêm.Về tới quê,ngoại mừng lắm. Sau khi “gửi” ngoại cho ông bà sáu,má quay trở về và không quên căn dặn:- “Tía ở trên nầy đi thăm bà con chơi thôi,đừng có xuống ruộng cày bừa , nguy hiểm lắm đó.Có rảnh thì đọc sách”.
Nhưng ngoại nào có nghe . Má tui vừa về là hôm sau ngoại dẩn trâu xuống ruộng cày. “Nghề của chàng” mà!
Một lần nọ ,sau khi đánh xe bò ra tới ruộng ,ngoại đở chiếc cày từ trên xe xuống và rồi tai nạn xảy ra . Chắc ngoại chủ quan cứ nghĩ mình còn thanh niên trai tráng,không lường hết sức nặng của chiếc cày và việc gì đến phải đến. Chiếc cày rơi từ trên xe bò xuống. Cái lưỡi bén ngót của nó nhằm ,…..chân ngoại mà liếm ! Máu tuôn xối xả .
Được tin,ba má và dì dượng hai vội vả về quê rước ông ngoại trở lại thị xã điều trị. Sau sự cố đó,ba má và dì dượng hai “kiên quyết” không cho ngoại về quê nữa. “Tía không nghe con,bây giờ bị tai nạn người ta nói ra nói vô tùm lum!” . Nghe má cằn nhằn,ngoại như biết “lỗi” ngồi im thin thít,nhưng tui biết trong lòng ngoại rất buồn. Làm sao người ta có thể trong thời gian ngắn quên được quê hương của mình? Một khung trời nho nhỏ,một mảnh ruộng nho nhỏ,một góc rừng chồi,…. Nhưng đầy ắp những kỷ niệm thân thương từ lúc ấu thơ,dễ gì một sớm một chiều ngoại quên cho được?Đành rằng chỗ nào cũng là quê hương VN,nhưng nhưng quê hương ở QUÊ khác quê hương ở CHỢ . Khi ta ở,đất vẫn là nơi đất ở. Khi ta đi,đất bỗng hóa tâm hồn. Ngoại nhớ quê da diết.
Rồi thời gian trôi đi,trôi đi. Anh em tui lớn dần. Đứa đi Sài gòn học,đứa ra đi làm tỉnh xa,nhưng đứa nào cũng nhớ ngoại và tui cũng không ngoại lệ. Cái ngày tui bước lên chiếc xe đò Liên Hiệp để bắt đầu cuộc sống công chức xa nhà. Tui nhớ nhất hình ảnh ngoại đứng ở cửa ngỏ ngóng theo.Xe lăn bánh,bóng ngoại mờ dần trong sương sớm….. “con đi lâu con về thăm ngoại,ngoại ơi!”
X x
x
Thế rồi một ngày nọ từ Bảy Ngàn (Hậu giang ) được tin ngoại mất.Thằng cháu tức tốc về quê. Trời tháng năm mưa sụt sùi như lòng người tê tái.
Về đến nhà,nhìn quan tài ngoại nằm im lìm giữa nhà,nhìn sang cây cột dán đầy những đuôi thuốc cháy dỡ,lòng tui mặn đắng. Bao kỹ niệm với ngoại ngày xưa ùa về,ngồn ngộn thương đau.Ngoại ơi !Có lẽ giờ nầy hồn của ngoại bay về nơi hương đồng gió nội.Ngoại bây giờ là con hổ đã trở về với rừng như ước mong của ngoại rồi. Nơi có khai khái mùi phân trâu,mùi rơm rạ ,mùi lúa trổ bông,trổ đòng đòng,mùi hương quê,..…mà “dư luận” muốn ngoại phải rời xa nó .Bây giờ không còn ai ngăn cản ngoại nữa rồi ,ngoại ơi!
HẬU CÂU CHUYỆN NGOẠI TUI
Câu chuyện “Ngoại tui” nói về một ông lão chơn chất ,lam lũ suốt đời chỉ biết quanh quẩn bên miếng vườn ,miếng ruộng,con trâu. Đặc trưng của người nông dân Việt Nam. Đầu đội trời,chân đạp đất. Mới đây thôi, câu chuyện đã trở thành chuyện cỗ tích rồi. Năm 1980,tui trở về thăm quê ngoại thì nơi đây có manh nha sự chuyển mình của “kinh tế thị trường”,mặc dù nhà ông sáu vẩn còn,sân lãng vẫn còn. Khu rừng chồi vẫn còn nhưng hình như …thưa hơn và ít tiếng “chim kêu vượn hú” hơn.
Con đường cái quan vẫn còn là đường đất đỏ ổ gà nhưng dọc theo hai bên đường lác đác nhà mọc lên ,kèm theo quán xá.
Thế rồi năm 2010,tui trở về quê ngoại,lần nầy nhà ông sáu và sân lãng không còn nữa ! thay vào đó là ngôi biệt thự mái ngói to đùng ở sát con đường cái quan đã cán nhựa cấp phối đi êm ….cái mông nhưng buồn cái bụng!Dọc theo hai bên đường,nhà ken dầy như phố. Nói tếu chơi.,nếu đi đường lỡ mắc tiểu thì ….không biết tè ở chỗ nào nữa! vì nhìn chỗ nào cũng nhà nhà tiếp nối nhau. Ôi! Đô thị hóa!Còn cánh rừng chồi mà ngày xưa tui và anh ba của tui suýt bị lạc khi mãi mê bắt dế đi sâu vào trong rừng thì bây giờ là…xóm nhà mới. Cũng có quán nhậu, quán cà phê karaoké ,… mà tui thấy hỏng có “mê” chút nào.
Nhà ông sáu bây giờ cậu tư ,mợ tư ở . Các người con của cậu đều thành đạt và làm công chức ở trong tỉnh,cũng có xe hơi,cuối tuần mới lái xe về thăm cậu mợ.
Ngoại ơi, chuyện con kể về ngoại bây giờ thuộc chuyện “xưa rồi Diễm” . Ở trên cao,ngoại đừng có buồn nghen ngoại.
Sáng tác ,tháng 5 và tháng 6 .2013
LÊ XUÂN SANG
* Ngoại mất ngày thứ bảy 3.4.1973 âm lịch,nhằm ngày 5.5.1973 dương lịch.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét