Tản mạn THÚ CHƠI CÂY SANH (p.cuối) - Lê Thạnh blog.

Một cây sanh quái. Ảnh từ trang Cây cảnh Bình Định.

Hải Hậu đất tốt, lại ẩm trũng nên cây sanh phát triển rất nhanh. Cây trồng ở đây 1 năm lớn bằng ở nơi khác trồng 3-4 năm. Có hai loài sanh chính, một loại xuất xứ Nam Điền, lá nhỏ, chậm lớn, một loài khác từ miền nam, lớn nhanh, lá to. Chủ yếu, loại lớn nhanh được trồng nhiều. Cây được trồng thành luống ngoài ruộng, chăm bón tốt cho lớn nhanh. Khi định làm cây thế, người ta phải cắt thân, thay lá, có nghĩa là cắt bỏ hết lá của cây, rồi cấy mầm lá Nam Điền vào. Sau vài năm, cây sẽ có hệ lá nhỏ. Những cây sanh phổng phao, mỡ màng bị cắt ngang thân, bôi vôi, rạch cào chằng chịt ở vỏ để làm phôi cây thế. Cây nào cây nấy ngoe nguẩy cành cụt ra khắp phía như Medusa. Sau một thời gian, vết thương lành dần, vỏ cây mọc phủ ra ngoài, nhưng vẫn còn những vết mím nhăn nhúm như những cái miệng móm mém. Từ những vết cắt đó mọc ra những cành con, cành nào cũng đều sẽ bị uốn thành dạng vòng vèo, tạo thành những búi quằn quại như búi thủy trần cho cá ăn. Cái thế quằn quại từ tổng thể đến chi tiết này được gọi là dáng Long, là dáng phổ biến nhất trong các dáng, cũng là cái thế phi lý nhất trong các thế, thể hiện cái hoài bão viển vông nhất của kẻ chơi.

Một cây sanh dáng long giá triệu đô. Ảnh của vovworld.vn

Ngoài ra, còn một dáng rất ngớ ngẩn mà đặc biệt phổ biến là dáng trực hoành hay trực xiêu. Về bản chất, có một cành theo phương thẳng đứng, càng lên trên càng ngoằn ngoèo rồi thót lại bằng cái tăm, xung quanh tua tủa cành nhánh tạo thành một cái nón, đó là nhánh trực. Còn nhánh kia thì lượn hình sin theo chiều ngang, dài mãi ra đến vô cùng, là nhánh hoành, hoặc rũ rượi xuống, gọi là xiêu. Thực ra, chẳng có cây cổ thụ tự nhiên điển hình nào, nếu không phải bị tai nạn, lại có cái dáng phi lý như thế. Còn nếu nói là thể hiện nội tâm thì cũng không hiểu cái trực xiêu là lẽ sống thế nào.

Một cây sanh dáng trực hoành đang ra lá. Ảnh từ Internet.

Chúng tôi đi xem những cây được đánh giá là khủng nhất vùng, với giá hàng tỷ đến chục tỷ đồng. Cây đắt nhất là một cây long hoành, thực ra là một cây tự nhiên rất to đổ rạp xuống đất được bứng nguyên phần gốc về. Từ đó mọc lên mấy cành lún phún, được uốn thành tay tán một cách phi tỷ lệ, như những cánh tay tí hon mọc ra từ một thân người khổng lồ. Một cây nữa rao giá 7 tỷ, cũng là một dạng cây to lớn bị cắt cụt rồi uốn oéo khắp nơi gọi là dáng long. Ngoài ra, để tỏ ra là cây già, người ta còn rạch khắp vỏ cây những vết đều đặn hìn ôvan, trông như những vết loét của bệnh giang mai mà người ta vẫn gọi là săng giang mai. Ngay ở những cây đắt giá nhất này, cũng không hề có dấu vết của thời gian, của công phu, thẩm mỹ và hiểu biết nhà nghề. Nói chung, những cây sanh vốn được thúc cho lớn nhanh, rồi lại ép gấp cho quặt quẹo, vừa có cái nần nẫn, vừa có cái dúm dó, giống hệt như những thằng lùn, trông vừa thô lậu vừa đanh ác, ma quái chứ không được cân quắc thanh cao như những cây tùng, cây mai thế lâu năm.

Để uốn một cây sanh dáng long. Ảnh từ Cây cảnh Việt Nam.

Hỡi ôi, thời thế đảo điên, cái chơi cầu kỳ nhất của giới thượng lưu cung đình, thú tao nhã nhất của những chí sỹ bất đắc chí, những cái rách việc nhất của các hoạn quan, những cụ già về hưu ngày nay lại thành nguồn thu nhập chính, công việc lao động chính cho hàng trăm ngàn nông dân lực điền chân chất. Làm sao mà một người nông dân, ngay cả khi được phong làm nghệ nhân, lại có được sự tinh tế và rách việc cần thiết để có thể làm ra một cây thế giá trị, chưa kể khi anh ta còn muốn sản xuất đại trà?

Trớ trêu thay khi ở một đất nước nghèo nhất thế giới lại có thể chuyển đổi một vựa lúa chính thành một đồn điền trồng thứ cây vô bổ nhất, và người ta có thể bỏ hàng triệu đô la để sắm một cái cây quái thai chỉ vì một mộng tưởng bản thân là rồng. Cái quái dị của mấy cây sanh khủng là chuyện nhỏ, nhưng sự méo mó bệnh hoạn của thị hiếu đương thời là đáng ngại. Việc các đại gia mới giàu có thẩm mỹ nông cạn không thể trách, nhưng việc bao nhiêu người đua nhau bỏ tiền tỷ để mua một món đồ chơi vô bổ như vậy là một chỉ số rõ ràng của khủng hoảng kinh tế. Nó chứng tỏ sự bế tắc trong môi trường đầu tư, khiến cho người có tiền không biết bỏ tiền vào đâu cho có ý nghĩa. Nhớ lại lịch sử Hà Lan thời kỳ khủng hoảng hoa tuy-lip. Thời đó, củ hoa được bán trên thị trường chứng khoán với giá trên trời. Một củ hoa hiếm có thể đổi cả một lâu đài. Thế nhưng chỉ trong một ngày, bong bóng nổ tung, củ hoa vứt đầy đường, giá rẻ hơn cả củ hành. Hàng vạn người phá sản, hàng ngàn đại gia tự tử. Ở Việt Nam gần đây thôi, cũng đã từng có những phong trào vô bổ như vẹt Hồng kông, chó Nhật, rồi nhím. Bao nhiêu người lao vào mua, bán lại cho nhau, đẩy giá ngày càng cao, để rồi một ngày kia vỡ mộng, cho không ai lấy. Không bao giờ một sản phẩm hoàn toàn vô dụng như vậy lại có thể trở thành một trụ cột kinh tế lâu dài. Nhưng vẹt Hồng Kông, chó Nhật chưa bao giờ ảnh hưởng tới cả huyện, chưa bao giờ chiếm hàng ngàn ha lúa, huy động hang trăm ngàn nhân công. Ngày nay, nhìn những cánh đồng cây sanh bạt ngàn ở Hải Hậu, chưa kể Nam Điền, Văn Giang và nhiều nơi khác trên toàn quốc mà càng thấy thương cho người nông dân mà ngày sập tiệm chắc chắn chẳng còn xa.

Sanh sinh trưởng và phát triển tốt ở vùng có khí hậu nhiệt đới ẩm nóng và mưa nhiều, yêu cầu nước cao để sinh trưởng và phát triển, có khả năng chịu ngập úng ở thời gian dài. Chúng thích hợp trên với nhiều loại đất và có thể bám trên đá để sống miễn là có nước cho sinh trưởng của cây. Tại Việt Nam, Cây sanh là loại cây cảnh được trồng phổ biến vì được nhiều người yêu thích và dễ trồng. Nhiều đề tài để cải tiến và trồng cây trong những môi trường khác nhau được áp dụng như “chăm sóc cây sanh trong môi trường nuôi trồng là đất cát”… Năm 2013, rất nhiều nông dân và doanh nghiệp ở những địa phương khác nhau đã đầu tư trồng và chăm sóc cây với quy mô lớn. Nhưng do cây sanh rớt giá bán và không có người mua nên doanh nghiệp và người dân phải chịu thua lỗ và nợ nần nhiều. Theo Wikipedia

.

Trời cho Hải Hậu miền đất trù phú, nuôi những cây sanh lớn nhanh như thổi. Hy vọng sức sống của mảnh đất này cũng như những cây sanh, mặc dù hàng trăm ngàn người ra sức cắt, chặt, bóp méo nhưng vẫn sống, chặt chỗ nọ lại mọc chỗ kia, vớ gì bám nấy, len lỏi tìm được đường sống. Và cũng mong nghề nghiệp không vận vào số phận, rằng những người nông dân đang hàng ngày cầm cưa cầm kéo kia không phải đang cắt chặt những mầm sống, những cơ hội của chính mình.

Kiệt đi Hải Hậu, bảo đến đây mới biết cây sanh là đắt. Lại vào một vườn sanh, chạy bật ngay ra nôn thốc nôn tháo vì người ta mới bón phân gà thối um, thốt lên: nếu cả đời ngập trong cứt thế này thì tiền tỷ vẫn còn là rẻ. Bác Tùng bảo: có người Pháp giải thích tại sao con gà trống Gaulois là biểu tượng nước Pháp, đó là vì con này hai chân ngập trong cứt vẫn còn gáy. Kiệt ngẫm nghĩ: vậy thì cây cối cao đạo hơn con người, từ không khí, ánh sáng tổng hợp ra dinh dưỡng, lấy phân rác làm niềm vui. Trong con người thì nông dân Hải Hậu lại là cao đạo, ngửi phân gà mà ra tiền tỷ, cần học tập, cần học tập. Cu cậu quyết định ngồi một tiếng trong vườn sanh, và cho rằng đời sẽ không bao giờ thấy gì là thối nữa.

Theo SOI.COM.VN

(Chép lại từ http://redsvn.net)