Thứ Ba, 27 tháng 3, 2018

Tản mạn NGƯỜI THẦY VÀ CHIẾC ÁO - Trần Mộng Tú.



Người Thầy và chiếc áo

nguoiThayvaChiecAo

Thy và trò ca mt lp hc trong tiu chng vin nhưng năm 1960-1965. (Hình minh ha: Gia đình Cu Chng Sinh Huế)
LI TÒA SON: Một kỷ niệm nhỏ của nhà thơTrần Mộng Tú thời còn là một “nữ sinh Lớp Tám” cho chúng ta thấy tư cách ca mt thy giáo và lòng tôn kính ca ph huynh hc sinh đi vi thy, Sài Gòn trước đây hơn na thế k. Thi đó không có cnh ph huynh hc sinh de da thy, cô, hc trò tn công cô giáo, hoc bt cô giáo quỳ ly trước công chúng, như đang din ra  nước ta hin nay!
***
Tôi rt rè đng trước khung ca s văn phòng, trong khu nhà ni trú ca các Thy và các Linh Mc chng vin.

Thy Khoan đng bên trong ca s hi ra:
Con cn gì?

Thưa thy, m con nói con thưa vi cha Tùng đưa áo cho con đem v đ m con thay cái ng tay áo cho cha.

Thy Khoan bo tôi ra ngoài văn phòng nhà trường ngi ch, thy đi tìm cha Tùng. Khong hai mươi phút sau, thy mang ra cái áo gói trong mt t báo cũ, đưa cho tôi đem v.

Cha Tùng là thy dy tôi môn Anh văn. Cha luôn luôn mc áo cũ; hoc sn vai, hoc rách khuu tay. Tôi đi hc v li k cho m nghe, khoe hôm nay con thy cha mc cái áo rách ch nào! M tôi nghe mãi chc cũng mi lòng, nên bo tôi vào trường mang chiếc áo chùng đen ca cha v cho m mng li hay m vá giúp nhng ch rách.

Tôi nh mãi câu chuyn ngày hôm đó (tôi mi hc lp đ Ngũ) cho ti bây gi sau hơn 50 năm.

Tôi hc trường tư thc Công Giáo, do chng vin Nguyn Duy Khang-Th Nghè lp.Trường ch có tđ Tht đến đ T. Thi xong Trung Hc Đ Nht Cp tôi phi ra trường khác hc.

Mt s các thy là Linh Mc, hay Tu Sinh trong chng vin, còn mt s giáo sư được mi t bên ngoài vào dy.

Chng Vin và trường hc cùng  trên mt miếng đt, tôi hi đó không biết miếng đt rng bao nhiêu, ch biết có hai dy nhà, mt dy cho các cha và các th, mt dy làm trường hc, có hcá và vườn rau. Trường có nhà nguyn nh cho các thy, chúng tôi không được vào đó bao gi.

Thy dy Anh Văn ca chúng tôi là Linh Mc Đinh Cao Tùng, dy Vit Văn và Âm Nhc là thy Đinh Ngc Khoan, tu sinh, em rut ca cha Tùng, thy Cu dy Toán, thy Tiếng dy Lý Hóa, linh mc Nguyn Khoa C là Hiu Trưởng.

Ngoài tu sinh và linh mc trong chng vin, cha hiu trưởng còn mi mt s sinh viên Văn Khoa hay Lut Khoa mi ra trường “dy gi” cho nhng lp nh, đ Tht, đ Lc.

Chng Vin nghèo, các linh mc, tu sĩ cũng nghèo. M tôi là cô giáo dy thêu đan nên vá mng rt khéo, m giúp thì các cha ch biết cmơn. Nhưng mt chiếc áo cũ đem mng hay vá mãi cũng hết cách, nht là cánh tay áo, b phn được c đng nhiu nht, mng vô nó li rách ra! Cho nên, có khi m thay c cái ng tay áo mi, ghép vào cái áo đã bc màu!

Ri đến mt năm, trước l Giáng Sinh, nhìn cái áo vá chng vá đp chc không còn dùng được my tháng na, chc chn cn thay bng áo khác, mbàn vi tôi mua vi v, m ct, may cho cha Tùng mt cái áo chùng đen mi.

Tôi nh cái ngày hai m con tôi đem cái áo chùng đen đó ti biếu cha. Sau gi hc, hai m con tôi xin được gp riêng cha  văn phòng nhà trường. Cha ra tiếp, nghĩ là m con tôi đến xin tr tin hc tr tháng này (thnh thong vn có ph huynh ti xin phép đóng tr tin hc cho con). Khi thy mtôi xin biếu cha cái áo mi, cha cm đng lm. Nhưng cha không bày t tình cm ca mình vi thái đ vui mng, vn vã, như người khác khi được tng quà. Cha vn đng cách m con tôi mt khong khá xa, ming nói li cám ơn, ging nh nh, t tn. C m và tôi cũng không biết nói gì, ch đng khoanh tay cúi đu; nhưng trong lòng chúng tôi vô cùng sung sướng. Trên đường v mtôi nói là ch s cha không nhn, và khi mc cái áo mi chc cha s lúng túng lm.

Tôi nhc m là chiếc áo cũ đã hết ch đ thay, đmng ri m , đ cha mc mt cái áo dòng vi nhiu miếng vá, con thy ti nghip cha quá.

Nhưng ti sao khi cha nhn được cái áo m tng, cha li không t ra vui mng, h m?

M tôi nói. “Cha gi lòng t trng ca mt người thy giáo.”

Bui hc đu sau my ngày ngh l Giáng Sinh năm đó, tr li lp, tôi thy cha (người thy đáng kính ca tôi) mc chiếc áo mi đi dy. Nét mt cha vn t tn, nghiêm ngh. Trước v bình thn ca cha, các hc sinh cũng không ai dám hi đùa, “Cha mc áo mi?” Sau gi hc, tôi ph thu góp bài làm ca các bn đt lên bàn giy giáo sư. Cha Tùng ngng mt lên nhìn tôi, nói:
Cám ơn con.

Tôi nghe trong ging nói vn gin d như mi khi, nhưng hình như cũng cha c mt nim biếơn đm đà. Bng nhiên hai git nước mt tôi a ra, tôi vi vàng quay nhanh v ch.

V nhà tôi k li cm xúc mình cho b m nghe.. B tôi nói:

Con ơi, Thy giáo là cha m th hai ca mình. Các con phi luôn luôn kính trng Thy. Các con sai thì Thy pht, các con đúng thì Thy khen thưởng. Phi biết công ơn ca Thy. Như b mđây cũng phi kính trng và mang ơn Thy, vì Thy đã giúp b m giáo dc các con. Thy dy chúng con có nhiu điu b m không biết nhưng căn bn là các con hãy l phép và biết tôn kính Thy như tôn kính cha m.

Ri b tôi k li truyn v mt người hc trò ngày xưa, hết l làng lên tnh hc, thi đ làm quan huyn ri v thăm quê. Trước tiên là thăm người Thy dy mình thi thơ di. Ông Thy già đã được lính ti tn nhà báo trước là có quan huyn ghé thăm. Khi quan Huyn khom lưng bước vào ngôi nhà tranh, vách đt, thy Thy mình ngi trên tm phn, vn tm phn ngày xưa, ch có Thy là già đi và m yếu. Quan khoanh tay, cúi ly Thày. Thy vn ngi yên trên phn, kh gt đu, giơ tay mi anh hc trò cũ ca mình ngi xung ung chén trà. Ông quan tr đó trước sau vn không dám ngi ngang vi Thy mình, ông khoanh tay đng sut bui hu trà Thy, cho ti khi cúi đu chào đi git lùi ra ca.(*)

Cha tôi nói; đó là truyn thng đo đc ca người Vit mình con . “Tôn Sư Trng Đo” Người hc trò biết gi cái l vi Thy, người Thy biết gi cái lòng t trng ca mình, vi c nhng người làm quan, có chc có quyn.

Như Linh Mc Tùng, Thy ca con, khi nhn được chiếc áo mi, Thy biết là mình rt cn, vì cái áo cũ rách quá ri. T trong thâm tâm Thy con rt cám ơn, nhưng không t ra biếơn mt cách quá v vp. Vì lòng t trng ca mt người thy giáo nghèo.

Mt người nghèo mà quá vui mng khi được mt cái áo mi thì t ra là mình đang thèm mun cái áo đó lm. Mt ông thy t trng thì dù mc cái áo cũ hay áo mi cũng không coi là quan trng. Ai cho áo mi thì cơn, nhưng không vn vã quá. Bây gi các con còn nh, nếu không được giáo dc như thế, khi ln lên con không th nào tr thành mt người cha, người m tt trong gia đình và mt người công dân tt cho xã hi được.

Bây gi thì c cha m tôi và Thy Tùng, v linh mc kh kính ca tôi đã qua đi. Tôi đã thay vào ch ca cha m, đến lượt đưa con ti trường. Ri các con tôi li đưa con ca chúng ti trường. Chúng tôi cùng c gng dy cho tr nh biết kính trng thy cô như chính chúng tôi cũng biết kính trng nhng người dy d con cháu mình, vì cái gương đp nht bao gi cũng t cha m.

Ơ
n cha nghĩa m công thy
 sao cho xng phn này làm con.

Câu thơ trên tôi được hc t nh, vn nh ti bây gi

Trn Mng Tú

(*) Phng theo Quc Văn Giáo Khoa Thư  ngày xưa

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét